Poradnik harcerski

1. Poznał/a historię godła i barw narodowych. Wie, co oznaczają i potrafi się wobec nich zachować.
2. Zaśpiewał/a hymn państwowy.
3. Odszukał/a na mapie Polski miejsca, które dotąd odwiedził/a lub chciałby/chciałaby odwiedzić.
4. Zapoznał/a się z częścią statutu szkoły, zawierającą prawa i obowiązki ucznia. Angażuje się w życie swojej klasy.
5. Poznał/a daty polskich świąt narodowych. Wie, na pamiątkę jakich wydarzeń zostały ustanowione. Przygotował/a z zastępem zbiórkę z okazji jednego z nich.

1. Współpracuje z samorządem szkolnym. Przygotował/a kampanię promującą prawa i obowiązki uczniowskie.
2. Angażuje się w życie szkoły.
3. Poznał/a najważniejsze fakty z historii najnowszej Polski.
4. Dowiedział/a się, gdzie znajdują się najważniejsze urzędy w jego/jej miejscowości i gminie. Przygotował/a mapę miasta przedstawiającą ich lokalizację oraz główne sprawy jakimi się zajmują.
5. Zorganizował/a dla drużyny wycieczkę do urzędu gminy lub miasta.

1. Zapoznał/a się z najważniejszymi prawami i obowiązkami obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Wie, na czym polega demokracja. Brał/a udział w demokratycznym podejmowaniu decyzji.
3. Zgromadził/a własną biblioteczkę książek o historii najnowszej Polski. W młodszej drużynie lub zastępie przygotował/a i przeprowadził/a grę o historii najnowszej kraju.
4. Orientuje się w bieżących wydarzeniach politycznych, gospodarczych i kulturalnych kraju. Zapoznał/a się z podziałem polskiej sceny politycznej. Dowiedział/a się, kto sprawuje najważniejsze funkcje państwowe.
5. Angażuje się w pracę parlamentu młodzieży lub jednej z młodzieżowych organizacji. W swojej działalności godnie reprezentuje ZHP.

1. W czasie gry lub zwiadu terenowego poprowadził/a zastęp do określonego miejsca odległego o ok. 2-3 km, odszukał/a wyznaczony obiekt.
2. Na planie zaznaczył/a nazwy ulic i placów oraz ważne obiekty – ośrodek zdrowia, aptekę, pocztę, straż pożarną, posterunek policji itp.
3. Poznał/a najbliższy obiekt godny zwiedzenia (zabytek historyczny, muzeum, osobliwość przyrodniczą itp.) i opowiedział/a o nim na zbiórce zastępu.
4. Wyszukał/a interesujące informacje o swojej miejscowości w przewodniku, encyklopedii, Internecie oraz przedstawił/a je zastępowi w dowolnej formie.

1. Poznał/a historię swojego regionu. W sposób szczególny interesuje się wybranym okresem lub miejscem.
2. Opracował/a trasę kilkugodzinnej wycieczki i wykonał/a projekt folderu turystycznego o niej.
3. Nawiązał/a niezbędne kontakty z gospodarzem terenu oraz obiektów i placówek ujętych w opracowaniu propozycji trasy wycieczkowej.
4. Przeprowadził/a dla kolegów/koleżanek ze swojego środowiska lub przyjezdnych wycieczkę opracowaną przez siebie trasą.

1. Oprowadził/a trzy wycieczki po swoim mieście (okolicy), wykazując się znajomością jego historii, zabytków i ciekawych obiektów.
2. Pokierował/a sporządzeniem informacji o walorach turystycznych okolicy na podstawie zajęć terenowych i literatury (geografia i historia okolicy, system połączeń komunikacyjnych, przemysł i rolnictwo, obiekty historyczne i przyrodnicze, sztuka, zwyczaje ludowe itp.).
3. Zaplanował/a cykl wycieczek do miejsc ciekawych pod względem historycznym, przyrodniczym lub geograficznym, posługując się mapami i przewodnikami.
4. Zorganizował/a dla młodszych zwiad etnograficzny lub konkursy np.: znajomości stylów architektonicznych, z zakresu historii ruchu krajoznawczego, historii sztuki regionu, itp.
5. Uczestniczył/a w trzech wycieczkach krajoznawczych w różnych regionach Polski.

Łazik – sprawność jednogwiazdkowa

1. Skompletował/a ekwipunek turystyczny.
2. Uczestniczył/a w kilku wycieczkach, ubierając się stosownie do warunków terenowych i pogodowych, zabezpieczając się przed przegrzaniem i przemoczeniem oraz otarciem stóp.
3. Poprawnie spakował/a plecak, zabierając tylko rzeczy przydatne na tej wyprawie.
4. Poznał/a zasady poruszania się po drogach.
5. Uczestnicząc w wycieczkach i rajdach, zawsze zachował/a pogodę ducha, mimo trudów wędrowania.

Tramp – sprawność dwugwiazdkowa

1. Odbył/a co najmniej 5 samodzielnych wypraw w promieniu kilku kilometrów od miejsca zamieszkania.
2. Poznał/a zasady bezpiecznego marszu (tempo, odpoczynek, obciążenie, przepisy ruchu drogowego).
3. Nocował/a w lesie bez namiotu oraz w nieznanej miejscowości, korzystając np. ze schroniska PTSM.
4. Zorganizował/a biwak zastępu (drużyny), rozbijając go, a następnie likwidując bez pozostawienia śladów.

Wędrowiec – sprawność trzygwiazdkowa

1. Przedstawił/a na zbiórce drużyny najpiękniejsze regiony turystyczne w Polsce.
2. Zorganizował/a dla drużyny wycieczki o różnej tematyce, m.in. krajoznawcze, przyrodnicze, historyczne.
3. W czasie obozów wędrownych zainteresował/a się historią poznawanych miejsc i ludzi tam żyjących.
4. Zorganizował/a rajd według opracowanego przez siebie programu i nieznanej dla uczestników trasy.

1. Rozpoczął/a śpiew kilku piosenek na zbiórce zastępu.
2. Nauczył/a zastęp jednej piosenki.
3. Zaśpiewał/a z pamięci 10 piosenek (harcerskich, narodowych lub żołnierskich).
4. Występował/a z zastępem, śpiewając kilka piosenek oraz brał/a udział w inscenizacji piosenki.
5. Prowadzi na bieżąco swój śpiewnik harcerski, ma w nim zapisanych minimum 20 piosenek.

1. Przedstawił/a prowadzony przez siebie śpiewnik, płytotekę lub taśmotekę.
2. Śpiewał/a na uroczystościach harcerskich, szkolnych lub kościelnych.
3. Nauczył/a zastęp lub drużynę po kilka tradycyjnych i współczesnych piosenek harcerskich oraz turystycznych.
4. Wymienił/a swoich ulubionych piosenkarzy, śpiewaków i zespoły, uzasadniając swój wybór w sposób przekonujący.

1. Przygotował/a program i przeprowadził 5 ognisk harcerskich dla szczepu lub kilku drużyn, w tym co najmniej 2 tematyczne.
2. Zorganizował/a bal harcerski, tematyczną zabawę taneczną lub dyskotekę, organizując w przerwach konkursy, zabawy i pląsy.
3. Przedstawił/a prowadzony przez siebie notatnik, w którym zapisuje pomysły pląsów, zabaw i okrzyków.
4. Przygotował/a młodszych do próby na sprawności tancerza, muzyka lub piosenkarza.

1. Rozpoznał/a po sylwetkach i liściach dziesięć drzew (np. dąb, brzozę, klon, leszczynę, wierzbę, topolę, lipę, sosnę, świerk, jodłę, modrzew).
2. Rozpoznał/a na rysunku lub zdjęciu po pięć gatunków roślin i zwierząt chronionych występujących w Polsce.
3. Uczestniczył/a w wycieczce do lasu, ułożył/a i przedstawił/a w zastępie pięć zasad zachowania się w lesie.
4. Samodzielnie lub z zastępem zasadził/a drzewko w pobliżu swojego domu, na działce lub przy szkole.

1. Wskazał/a na mapie Polski parki narodowe oraz znajdujące się w okolicy (np. w gminie lub powiecie) rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i wybrane pomniki przyrody. Wyjaśnił/a cele, dla których je utworzono.
2. Uczestniczył/a w wycieczce do rezerwatu przyrody lub parku narodowego. Zachowywał/a się zgodnie z obowiązującym tam regulaminem.
3. Brał/a udział w pracy na rzecz środowiska naturalnego, np. w parku, na szlaku turystycznym, podczas imprezy ekologicznej.
4. W swoim domu oszczędza wodę i energię elektryczną, dba o wykorzystanie surowców wtórnych.

1. Skompletował/a biblioteczkę (książki, artykuły, foldery, adresy stron internetowych) o tematyce ekologicznej.
2. Poznał/a zasady ekologicznego obozowania. Zastosował/a je w praktyce.
3. Wziął/ęła udział w akcji na rzecz ratowania lub ochrony środowiska naturalnego.
4. Przygotował/a i przeprowadził/a zbiórkę na temat znaczenia przyrody dla zdrowia człowieka oraz o potrzebie jej ochrony przed zagrożeniami cywilizacyjnymi.
5. Zapoznał/a się z celami i działaniami kilku wybranych organizacji ekologicznych.